کد مطلب:35392 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:254

ابوحنیفه نعمان بن محمدبن منصوربن حیّون مغربی تمیمی مصری(م363)، از فقیهان و قاضیان مصر در روزگار فاطمی است. او مجموعه ای از خطبه های مولا را گرد آورده و شرح كرده است. كتابشناس بزرگ، علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی نوشته اند:

[صفحه 16]

«شرح خطب امیرالمؤمنین (ع)»... قاضی نعمان این كتاب را در مقدمه «الهمّه فی معرفة الأئمة»[1] از جمله آثار خود بر شمرده است.[2].

قاضی نعمان از قیروان است كه به قاهره هجرت كرده است. او در خانواده ای دانشور و در سایه پدر دانشور بر آمده و آورده اند كه در آغاز مذهب مالكی داشته و سپس به شیعه گرویده است. در گستردگی دانش و آگاهیهای ژرف او از قرآن و فقه و حدیث، شرح حال نگاران یك داستان اند؛ هر چند مورخانی چون ذهبی، به لحاظ اسماعیلی گری او و نیز نگاشتن آثاری در «مناقب» و «مثالب» بسیار بر او طعن زده اند. قاضی نعمان آثار بسیاری بر جای نهاده، كه برخی در گذرگاه زمان از میان رفته و برخی در اختیار است. در اینكه قاضی شیعه دوازده امامی بوده و تقیه می كرده است و یا اسماعیلی، سخن فراوان است.[3].

صفحه 16.

1. مجدوع در فهرست خود از این كتاب با عنوان «الهمه فی آداب اتباع الائمه» یاد كرده است. او می گوید این كتاب در موضوع خود بهترین كتابی است كه به قلم آمده است. وی محتوای كتاب را به دقت شناسانده و عناوین فصول و ابواب آن را به تفصیل یاد كرده است. «الهمه» به تحقیق دكتر محمد كامل حسن در قاهره نشر یافته است. از «الهمه» نسخه های متعددی وجود دارد ر.ك: فهرسة الكتب و الرسائل و لمن هی من العلمأ و الائمة و الحدود الأفاضل للمجدوع، ص50؛ شرح الأخبار... للقاضی أبی حنیفه النعمان، ج1، ص62.
2. الذریعه، ج13، ص217.
3. درباره ی او بنگرید به: وفیات الأعیان، ج5، ص415؛ سیر اعلام النبلأ، ج16، ص150؛ النجوم الزاهره، ج4، ص106؛ طبقات المفسرین داودی، ج2، ص346؛ روضات الجنات، ج8، ص147 و درباره ی شرح حال، مذهب، تطوّر فكری و آثار او ر.ك: مقدمه كتاب ارجمند وی شرح الأخبار به خامه ی عالم جلیل سید محمدحسین جلالی حسینی كه شرح حالی است مستند، دقیق و نكته دار.